10 sự kiện nổi bật nhất về thị trường tiền điện tử 2022

Năm 2022 đã chứng kiến liên tiếp nhiều sự kiện khuấy đảo không gian tài sản kỹ thuật số. Bắt đầu từ việc sử dụng tiền điện tử để cứu trợ chiến tranh cho đến những vụ hack chiếm đoạt hàng triệu đô la.

Nếu được hỏi về việc tổng kết thị trường tiền điện tử năm 2022, có lẽ nhiều ngườ sẽ nói rằng: đây là một năm suy tàn đối với giới công nghệ. Trong khi hàng nghìn nhà đầu tư của năm 2021 say sưa với thị trường “Bò” trù phú thì nay lại không hề muốn nhắc đến. Số khác vẫn “kiên cố” với mong muốn của mình. 

Nhìn theo góc độ của các trader, thực tế 2022 không hẳn là một năm trầm lặng. Bởi khi các đồng coin mất giá, giá trị đô la của nó tụt dốc không phanh khiến ngành công nghiệp tài sản kỹ thuật số chịu thiệt hại tới 2000 tỷ đô la. Song, vẫn có những sự kiện lớn đáng nói để khiến chúng ta “bận rộn”. 

Một trong số các sự kiện mang tính bước ngoặt, thí dụ điển hình cho thị trường gấu và cũng là sự kiện thảm khốc nhất trong lịch sử thị trường crypto. Không nhiều người trước đó nghĩ rằng 2022 là năm thê thảm cho anh em trader. Chúng ta không khỏi bàng hoàng khi chứng kiến các sàn giao dịch “đình đám” như Terra, quỹ sừng sỏ Three Arrows Capital và FTX sụp đổ liên tiếp như những quân cờ domino chỉ cách nhau vài tháng. Tổn thất nặng nề của nhà đầu tư mang cảm giác như ngành công nghiệp này đã thụt lùi vài năm trời. 

Song, không thể phủ nhận rằng năm 2022 đã đánh dấu một vài bước phát triển tích cực. Ethereum đã có một năm khởi sắc mặc dù đạt hiệu suất giá yếu khi The Merge cuối cùng cũng được triển khai thành công. Chính phủ trên toàn thế giới đang dần thừa nhận tiềm năng của tiền điện tử trong bối cảnh chiến tranh và lạm phát tăng cao. 

Năm 2022 là một trong những năm khó khăn nhất của tiền điện tử từ trước đến nay nhưng ngành vẫn “sống sót”. Trong suốt diễn biến thị trường gấu mới nhất, luôn xuất hiện một câu hỏi rằng liệu hệ sinh thái tiền điện tử có vượt qua được giai đoạn này hay không. Trong năm 2022, những người theo dõi thị trường gần như chắc chắn rằng tiền điện tử sẽ vẫn tồn tại lâu dài. Không chỉ vậy, sau các sự kiện của năm nay, các nền tảng sẽ vững chắc hơn bao giờ hết vào năm 2023 và các năm tiếp theo. 

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, crypto, theo những gì mọi người nói, vẫn đang phản ánh về một năm khó quên, nếu không muốn nói là hoàn toàn tích cực. Dưới đây là 10 khoảnh khắc đáng chú ý nhất trong năm vừa qua. 

Canada đóng băng quỹ “đoàn xe tự do”

Sự kiện nổi bật đầu tiên mở đầu năm 2022 đã không diễn ra trên không gian mạng mà tại Ottawa, thủ đô Canada. Vào ngày 22 tháng 1, hàng trăm tài xế xe tải tại Canada đã khởi hành từ nhiều vùng khác nhau, tập trung tại Đồi Quốc hội (Parliament Hill) để phản đối các quy định và hạn chế về vắc xin COVID-19. 

Xuất phát từ việc chính phủ từ chối đàm phán, “đoàn xe tự do” (Freedom convoy) đã nắm quyền kiểm soát đường phố. Cơ quan thực thi pháp luật đã phải vật lộn để có thể giải tán những người biểu tình do quy mô của đoàn xe. 

Vào ngày 14 tháng 2, để đối phó với các cuộc biểu tình, Thủ tướng Justin Trudeau đã viện dẫn pháp lệnh Khẩn cấp, tạm thời trao cho chính phủ quyền hạn đặc biệt để ứng phó với các trường hợp khẩn cấp về trật tự công cộng. Sau đó, chính quyền Trudeau đã ra lệnh cho các tổ chức tài chính Canada đóng băng tài khoản ngân hàng của những người biểu tình – cũng như bất kỳ ai ủng hộ họ thông qua việc quyên góp – nhằm cắt giảm nguồn viện trợ của họ. Không từ bỏ, những người biểu tình đã chuyển sang sử dụng tiền điện tử, khiến chính quyền Canada đã đưa vào danh sách đen ít nhất 34 ví tiền điện tử khác nhau kết nối với Freedom Convoy. Ngay sau đó, lực lượng cảnh sát đã thẳng tay “đàn áp” những người lái xe tải ra khỏi đường phố và đến ngày 20 tháng 2, khu vực trung tâm thành phố Ottawa đã được “dọn sạch” hoàn toàn.

Đối với thị trường tiền điện tử, các cuộc biểu tình ở Ottawa cho thấy sự dễ dàng trong việc biến các lĩnh vực tài chính thành vũ khí để đàn áp công dân của các Đảng dân chủ phương Tây. Trong bối cảnh đó, sứ mệnh của Bitcoin trở nên nổi bật hơn bao giờ hết. Những người đam mê tiền điện tử đã chỉ ra rằng Bitcoin cung cấp một hệ thống thanh toán toàn cầu, không bị kiểm duyệt cũng không cần cấp phép như một giải pháp thay thế cho các hệ thống ngân hàng do nhà nước kiểm soát. Đối với tất cả các mặt hạn chế đó, tiền điện tử phi tập trung mang đến một sự đảm bảo quan trọng: 

“Tiền của bạn thực sự là của bạn và không ai có thể ngăn bạn sử dụng nó.”

Như Arthur Hayes - nhà đồng sáng lập sàn giao dịch BitMEX viết trong một bài đăng vào tháng 3 về quan điểm nếu tài chính chỉ dựa vào lĩnh vực ngân hàng truyền thống:

“Bạn có thể nghĩ rằng mình có tài sản ròng trị giá 100 đô la, nhưng nếu ngân hàng hoặc chính phủ, vì bất kỳ lý do gì, quyết định rằng bạn không thể truy cập vào mạng lưới đó nữa, thì giá trị ròng của bạn sẽ trở thành con số 0.” 

Ukraine nhận quyên góp bằng tiền điện tử 

Chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine đã tác động lớn đến toàn cầu trong năm 2022, bao gồm cả kinh tế, tài chính và tất yếu là cả thị trường tiền điện tử. Thị trường lao dốc khi Tổng thống Vladimir Putin phát lệnh tấn công Ukraine, nhưng nó đã trở thành cuộc chiến đầu tiên chứng kiến tiền điện tử trở thành trung tâm.

Chỉ trong vài ngày sau khi xung đột diễn ra, tài khoản Twitter chính thức của chính phủ Ukraine đã đăng một bài đăng đề nghị quyên góp từ Bitcoin và Ethereum kèm theo hai địa chỉ ví. Dòng tweet ngay lập tức gây xôn xao dư luận, Vitalik Buterin sau đó đã cảnh báo mọi người rằng tài khoản có thể đã bị hack. 

Tuy nhiên, Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số của chính phủ đã nhanh chóng xác nhận rằng lời đề nghị trên là hợp lệ. Chính phủ Ukraine thực sự cần tài trợ từ thị trường tiền điện tử cho các nỗ lực cứu trợ chiến tranh vào thời điểm đó. 

Các khoản quyên góp liên tục được gửi tới và chỉ trong vòng ba ngày, chính phủ đã huy động được hơn 30 triệu đô la BTC, ETH, DOT và các tài sản kỹ thuật số khác, thậm chí có cả tài khoản gửi CryptoPunk NFT. Chiến dịch gây quỹ ban đầu chỉ là một trong những động thái mang tính quyết định của chính phủ nhằm nắm giữ tiền điện tử trong thời kỳ khủng hoảng. Ngoài ra còn có một bảo tàng NFT, trong khi UkraineDAO làm việc với chính phủ để gây quỹ bổ sung và nâng cao nhận thức. 

Về phía Nga, tiền điện tử tiếp tục là tâm điểm chú ý khi nước này hứng chịu các lệnh trừng phạt kinh tế mà phương Tây áp đặt. Giới chính trị gia đã quan ngại trước khả năng các tài phiệt Nga có thể lợi dụng tiền điện tử để che giấy khối tài sản khổng lồ của họ. Các công dân di dời khỏi Nga đã chuyển sang Bitcoin để bảo toàn số tiền của họ khi giá trị đồng rúp sụt giảm, trong khi các sàn giao dịch lớn như Kraken, Binance và Coinbase đối mặt với làn sóng kêu gọi chặn người dân Nga sau các lệnh trừng phạt toàn cầu. Ba sàn giao dịch đã hạn chế dịch vụ của công dân nước này sau lệnh trừng phạt của EU. 

Giữa sự tàn phá từ cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, vai trò của tiền điện tử trong cuộc chiến cho thấy sức mạnh của loại tiền không biên giới rõ ràng hơn bao giờ hết. Trong thời kỳ khủng hoảng, tiền kỹ thuật số phục vụ như một công cụ mạnh mẽ cho những người có nhu cầu. Đề nghị quyên góp tiền điện tử của Ukraine là trường hợp đầu tiên trên thế giới, nhưng có thể nói rằng chúng ta sẽ thấy các quốc gia khác chấp nhận tiền điện tử trong tương lai không xa.

Biden ký sắc lệnh hành pháp về quy định tiền điện tử

Trên tất cả những rắc rối xảy ra năm nay, các nhà chức trách trên thế giới, đặc biệt là Mỹ - đã đẩy “trò chơi quản lý” của họ lên một tầm cao mới. Các biện pháp điều chỉnh thị trường tiền điện tử của chính phủ Hoa Kỳ thành thực là vô cùng lằng nhằng. Khó có thể tưởng tượng được rằng một ngành gần như đang phải cầu xin một bộ quy tắc quản lý rõ ràng hơn.

Sang năm 2022, rõ ràng là Nhánh Hành pháp Mỹ đã không tạo ra bước tiến thực sự nào trong việc phân loại tài sản kỹ thuật số, chứ chưa kể đến cách quản lý chúng. Chúng có phải là chứng khoán không? Hàng hóa? Hay một cái gì đó hoàn toàn khác? Có thể chúng giống chứng khoán ở một số khía cạnh nhưng lại không giống ở những mặt khác. Có thể một vài trong số chúng là hàng hóa, số khác là chứng khoán hoặc tiền tệ,… nhưng đâu là tiêu chí để chúng ta phân biệt như thế? Quốc hội có đang nghiên cứu về vấn đề này không? Ai trong Nhánh Chính phủ sẽ là người làm luật? Đó chính là Tổng thống.

13 năm và ba chính quyền sau khi genesis block của Bitcoin được khai thác,  ông Biden đã ban hành một sắc lệnh hành pháp chỉ đạo hầu hết các cơ quan liên bang, bao gồm cả các cơ quan nội các, cuối cùng đưa ra kế hoạch toàn diện cho việc quản lý và thực thi tiền điện tử của Hoa Kỳ. Sắc lệnh này của tổng thống đương nhiệm Biden đã được dự đoán trong nhiều tháng trước khi nó được ký vào tháng 3 năm nay và được coi như là một “ân huệ” cho ngành công nghiệp này. Khác xa so với những gì nhiều người lo sợ, sắc lệnh này không khác gì một chỉ thị nghiên cứu, yêu cầu mỗi cơ quan cùng nhau lập nên một kế hoạch cuối cùng rồi đệ trình lên Nhà Trắng. 

Mặc dù có rất ít sự phản đối với việc cần có một bộ quy tắc toàn diện cho thị trường crypto, nhưng cơ quan chính phủ có quyền viết luật – ở đây chính là Quốc hội – lại không cho thấy một tín hiệu nào về việc thông qua. Như hiện tại, tiền điện tử chỉ có thể được quản lý theo khuôn khổ của bộ luật đang được viết, và đó là công việc của Tổng thống. Đã đến lúc ít nhất một tổng thống phải bắt tay vào việc.

Công bằng mà nói, thì một sắc lệnh hành pháp không thực sự toàn năng đến thế. Có thể sắc lệnh này có hiệu lực pháp lý tương tự như một bản ghi nhớ văn phòng, tuy nhiên khi văn phòng được đề cập ở đây là Cơ quan hành pháp của Hoa Kỳ, thì tầm quan trọng của bản ghi nhớ đó không hề bị phóng đại.

Ronin - Axie Infinity bị đánh cắp 550 triệu USD 

Thị trường tiền điện tử đã hứng chịu một số vụ hack nghiêm trọng trong năm 2022, nhưng vụ tấn công nhằm vào cầu nối Ronin của tựa game nổi tiếng hàng đầu Axie Infinity vào tháng 3, gây thiệt hại lên tới 9 con số, chính là vụ lớn nhất tính đến thời điểm hiện tại. 

Một nhóm những kẻ tấn công sau đó đã được cơ quan Thi hành Pháp luật Hoa Kỳ xác định là nhóm tội phạm mạng Bắc Triều Tiên Lazarus. Chúng đã sử dụng những email lừa đảo để truy cập vào năm trong số chín trình xác thực Ronin chain, cho phép tổ chức tội phạm này đánh cắp 173.600 Ethereum và 25,5 triệu USDC với tổng giá trị khoảng 625 triệu đô la vào thời điểm đó.

Chi tiết kỳ lạ nhất của toàn bộ vụ việc là vụ hack xảy ra sáu ngày trước khi tin tức được đưa lên. Trong gần một tuần, không một người quản lý cầu nối hay cung cấp thanh khoản nào nhận ra tiền đã bị rút cạn. Mặc dù điều này cho thấy sự thờ ơ đáng lo ngại từ phía Sky Mavis – cha đẻ của Axie Infinity và các đối tác khác, nhưng phản ứng chậm chạp đó có thể được lý giải một phần là do cầu nối không được sử dụng trong điều kiện thị trường đang xấu đi. 

Sự cố Ronin đánh dấu sự khởi đầu của một loạt các cuộc tấn công của nhóm Lazarus nhằm vào không gian tiền điện tử. Vào tháng 6, mạng layer 1 Harmony đã mất 100 triệu đô la thông qua một vụ lừa đảo tương tự. Nhà sáng lập DeFiance Capital, Arthur Cheong, cũng trở thành nạn nhân của một cuộc tấn công có chủ đích từ các tin tặc Triều Tiên, khiến ông phải trả giá bằng một lượng lớn Azuki NFT giá trị cao. 

Sky Mavis đã cố gắng bồi thường cho người dùng, khoảng 36 triệu đô la đã được trả lại với sự trợ giúp của công ty phân tích blockchain Chainalysis và sàn giao Binance. 

Yuga Labs cho ra mắt Otherside 

Yuga Labs đã thắng đậm trong lĩnh vực NFT năm 2021, nhưng nhà sáng lập BAYC đã không gián đoạn chuỗi chiến thắng khi bước sang năm 2022. Việc mua lại các bộ sưu tập CryptoPunks và Meebits của Larva Labs vào tháng 3 đã giúp Yuga trở thành công ty NFT hàng đầu thế giới, giúp Bored Ape lên đỉnh. Tuy nhiên, các thành viên trong cộng đồng Bored Ape đã được trải nghiệm cú lao dốc sâu nhất trong năm khi ApeCoin giảm mạnh vào tuần sau đó, cùng với việc các holder được nhận khoản thanh toán sáu con số. Công ty cũng đã đạt được một vòng tài trợ khổng lồ do a16z dẫn đầu, nhưng đợt tăng giá lớn nhất trong năm diễn ra vào tháng 4 khi công ty chuyển trọng tâm sang Metaverse.

Metaverse Otherside của Yuga Labs bị cáo buộc là Ponzi bởi công ty đã bắt đầu chương Metaverse bằng việc bán NFT cho các lô đất ảo, tạo cơ hội cho các thành viên được sở hữu một phần của thế giới thần bí mang tên tên là “Otherside”. Các thành viên hiện tại của cộng đồng được tặng miễn phí các ô Otherdeed của riêng họ như một phần thưởng cho lòng trung thành, trong khi những người khác có thể cùng chia sẻ 55.000 mảnh đất của thế giới ảo trong một đợt đúc công khai.

Đợt ra mắt Otherside là đợt drop NFT được mong đợi nhất trong năm và Bored Apes vẫn đang tăng vọt, vì vậy nhu cầu về đất ảo rất cao. Đúng như dự đoán, một cuộc chiến gas đã xảy ra ngay sau đó và chỉ những người có đủ khả năng chi trả hàng nghìn đô la mới vượt qua được. Yuga đã đổ lỗi do các vấn đề tắc nghẽn của Ethereum và ám chỉ rằng nó có thể rời khỏi mạng này, mặc dù những kế hoạch đó chưa bao giờ được thông qua. Tổng kết sau đợt sale, Yuga đã kiếm được khoảng 310 triệu USD, và Otherside trở thành đợt drop NFT lớn nhất trong lịch sử. Giá tăng đột biến trong một thời gian ngắn trên thị trường thứ cấp và giảm xuống sau đó do sự suy yếu chung của thị trường, nhưng có thể nói rằng mọi sự chú ý sẽ đổ dồn lên bộ sưu tập sau khi sự quan tâm Metaverse tăng lên.

Hệ sinh thái Terra sụp đổ

Vào thời kỳ đỉnh cao, Terra là một trong những loại tiền điện tử lớn nhất thế giới dựa theo vốn hóa thị trường. Mức tăng trưởng của đồng tiền số này đã đạt ​​​​tăng trưởng đáng kinh ngạc từ cuối năm 2021 đến đầu năm 2022, chủ yếu nhờ vào sự thành công của stablecoin UST của nó. Nhưng khác biệt với hầu hết các stablecoin, UST không được thế chấp hoàn toàn: mà dựa vào một cơ chế thuật toán để giữ ngang giá với đồng đô la Mỹ. Hệ thống cho phép người dùng đúc token UST mới bằng cách đốt một lượng tương đương token LUNA của Terra hoặc mua lại UST để đổi lấy LUNA mới. 

Cơ chế này của Terra đã đưa blockchain này cực kỳ phát triển vào lúc thị trường gấu “đang lên”, khi nhiều người dùng tiếp xúc với tiền điện tử tìm nơi trú ẩn an toàn, mong muốn tránh được các rủi ro khi thị trường lao dốc. UST nhờ thế trở thành lựa chọn đặc biệt hấp dẫn thông qua Giao thức Anchor, một nền tảng cho vay trên Terra cung cấp lợi tức 20% cho khoản vay UST. 

Khi những người tham gia thị trường đổ xô đến UST nhằm kiếm lời, họ ngày càng đốt nhiều LUNA, đẩy giá của nó càng cao hơn. Sự tăng giá và xác nhận của người đứng đầu Terra - Do Kwon trên các phương tiện truyền thông – đã “thao túng” nhà đầu tư rằng Terra đơn giản là bất khả xâm phạm trước thị trường gấu. 

Trong những ngày tháng hưng thịnh, hệ sinh thái Terra đạt mức giá trị hơn 40 tỷ USD, nhưng cơ chế token đôi của mạng đã chứng minh là không an toàn. Một loạt các đợt bán tháo với quy mô khủng đã thách thức mức chốt của UST vào ngày 7 tháng 5, “gióng hồi chuông” cảnh báo trước khi UST ghi nhận đợt phục hồi ngắn. UST lại mất chốt hai ngày sau đó, gây ra đợt tháo chạy hàng loạt. Các UST holder đã vội vã đổi token của họ sang LUNA, làm tăng nguồn cung lưu hành của token này và làm giảm giá trị của coin, kết quả khiến nhiều UST holder thậm chí còn mua lại. Đến ngày 12 tháng 5, UST được giao dịch với mức giá 0,36 đô la, trong khi giá của LUNA giảm xuống còn 1 cent.

Vụ sập của Terra là biến cố chưa từng có, nhưng thiệt hại không dừng lại ở đó. Nó đã gây ra một cuộc lây lan khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng, tấn công những ông lớn như Celsius, Three Arrows Capital, Genesis Trading và Alameda Research. Các nhà lập pháp từ khắp nơi trên thế giới cũng chỉ trích những rủi ro do stablecoin gây ra, đặc biệt là loại thuật toán. Theo nhiều cách, Terra là thất bại lớn nhất của tài chính phi tập trung và những hậu quả của nó vẫn chưa được tiết lộ.

Celsius, 3AC rơi vào cuộc khủng hoảng thanh khoản lớn

Đây là hai trong số rất nhiều “nạn nhân” sau khi hệ sinh thái Terra sụp đổ. Dù biết vụ sụp độ Terra rất tồi tệ nhưng khó ai xác định được hậu quả như thế nào.  Terra đã “nổ tung” vào tháng 5, xóa sạch hàng chục tỷ đô la và thu hút sự chú ý của các công tố viên từ nhiều nơi trên thế giới. Đến giữa tháng 6, thành quả “lao động” của Do Kwon đã mở đường để họ thâm nhập vào các thị trường tiền điện tử bán lẻ, tập trung và đó là lúc mọi thứ thực sự không thể vãn hồi.

Vào tối ngày 12 tháng 6, Celsius đã thông báo cho khách hàng của mình rằng tạm thời, thực tế là vô thời hạn, dừng rút tiền. Người dùng gần như ngay lập tức cảm nhận được những điều tồi tệ sắp đến. Celsius đã đầu tư vào Terra, và khi dự án rớt đáy, nó đã đổ thêm dầu vào “ngọn lửa” vốn đã được thắp lên bởi giao dịch trái phép của CEO Alex Mashinsky trên sổ sách của công ty. Khi các khoản đầu tư không thể thu hồi vốn, nó đã gây ra phản ứng dây chuyền giữa một dàn nhân vật quen thuộc, những người đều trông mong vào những ngày tháng tốt đẹp hơn trước thời điểm tháng 6 năm 2022. 

Tệ hơn, hầu hết hoạt động vay và cho vay này diễn ra trong một mạng lưới khép kín của một số ít công ty. Celsius đã cho vay tiền trên các nền tảng phi tập trung như Maker, Compound và Aave nhưng cũng cho các bên tập trung như Genesis, Galaxy Digital và Three Arrows Capital vay rất nhiều tiền. Những công ty đó (ngoại trừ Galaxy) đã xoay vòng vốn và cho mượn lại. Có thể sẽ mất nhiều năm trước khi chúng ta thấy toàn bộ chuỗi hành trình bao quanh tất cả các tài sản được chuyển giao, nhưng các dấu hiệu cho thấy rằng đối với tất cả các mức định giá hàng tỷ đô la của họ, các công ty này có thể đã nhiều lần chuyển qua chuyển lại cho nhau cùng một dòng tiền.

Và sự cố lớn tiếp theo là Three Arrows. Chỉ trong vòng vài ngày sau thông báo của Celsius, tin đồn về việc 3AC mất khả năng thanh toán bắt đầu lan rộng và hai nhà đồng sáng lập, Su Zhu và Kyle Davies, vẫn im bặt. Giờ đây, họ “được cho” là đang chạy trốn với khoản nợ khoảng 3.5 tỷ USD sau khi vỡ nợ. Những bên khác như Babel Finance, Voyager Digital, và BlockFi cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng và cuối cùng là đến đế chế FTX của Sam Bankman-Fried. 

Khủng hoảng thanh khoản tháng 6 đã cảnh tỉnh về sự nguy hiểm của các sàn giao dịch tập trung và mức độ mà các đơn vị được gọi là “người giám sát” này “thực sự lưu giữ tiền của khách hàng”. 

Một đề xuất giá trị trung tâm của CeDeFi nói rằng: 

“Nếu bạn muốn lợi nhuận hấp dẫn từ Defi nhưng không có thời gian, kiến ​​thức hoặc kiên nhẫn để tự làm, bạn có thể nhờ người giám sát làm điều đó cho bạn. Nhưng bạn phải đặt niềm tin vào họ ở một mức độ nào đó, và ngay cả khi bạn cho phép họ “chơi” với tiền của mình, họ cần phải thẳng thắn về những gì họ đang làm gì với số tiền đó.“

Sự kiện này đồng thời kiểm tra ranh giới của “các điều khoản và điều kiện”, vốn là nội dung mà người dùng luôn phải “cố gắng nghiên cứu” để hiểu về thứ mà họ sẽ đầu tư. 

Với danh tiếng của mình, Celsius đã tuyên bố khá rõ ràng rằng họ sẽ làm bất cứ điều gì họ muốn với tiền gửi của khách hàng: điều khoản dịch vụ của họ đã nêu rõ rằng họ không phải là người giám sát hợp pháp tiền của khách hàng và thay vào đó, coi tiền gửi của khách hàng là một khoản “cho vay” đối với công ty, cho phép họ có thể tự do giao dịch, cho vay, chuyển nhượng,…; đồng thời làm rõ rằng “trong trường hợp Celsius bị phá sản… bạn không thể khôi phục hoặc lấy lại quyền sở hữu đối với tài sản kỹ thuật số đó và ngoài các quyền của bạn với tư cách là chủ nợ của Celsius theo bất kỳ luật hiện hành nào, bạn không có bất kỳ quyền hạn pháp lý nào liên quan đến nghĩa vụ của Celsius đối với bạn.”

Để đánh giá thì đây là một tuyên ngôn “ngớ ngẩn” mà một tổ chức tài chính nói ra để PR mình là một giải pháp thay thế “đáng tin cậy” hơn so với các ngân hàng.

Bộ tài chính Hoa Kỳ trừng phạt “máy trộn” Tornado Cash

Tornado Cash là một giao thức bảo vệ quyền riêng tư giúp người dùng che giấu lịch sử giao dịch on-chain. Nhưng đến ngày 8 tháng 8, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Hoa Kỳ (OFAC) tuyên bố họ đã đưa giao thức này vào danh sách trừng phạt. Cơ quan cho biết tội phạm mạng (bao gồm cả hacker do nhà nước Bắc Triều Tiên bảo trợ) đã sử dụng Tornado Cash như một phương tiện để rửa tiền. 

Lệnh cấm này sau đó đã gây phẫn nộ trong ngành công nghiệp crypto. Hàng loạt các công ty trong ngành như Circle và Infura ngay lập tức chuyển sang tuân thủ các biện pháp trừng phạt bằng cách đưa vào danh sách đen các địa chỉ Ethereum đã tương tác với Tornado Cash. Một số giao thức DeFi cũng đã làm theo bằng cách chặn ví từ giao diện người dùng của họ. 

Sau thông báo của OFAC, Cục Điều tra và Thông tin Tài chính của Hà Lan đã bắt giữ nhà phát triển đầu não của Tornado Cash, Alexey Pertsev vì nghi ngờ anh đã tạo điều kiện cho hoạt động rửa tiền. Hiện Alexey vẫn đang bị giam giữ mà không có bất cứ cáo buộc chính thức nào chống lại anh.

Lệnh cấm Tornado Cash là chưa từng có, khi lần đầu tiên một cơ quan chính phủ xử phạt mã nguồn mở thay vì một bên cụ thể. Đồng thời, điều này cũng dấy lên mối lo ngại về việc duy trì khả năng chống kiểm duyệt của Ethereum. 

Phản đối lại các quyết định có phần áp đặt này, cộng đồng tiền điện tử đã thực hiện nhiều sáng kiến đáng khen ngợi. Đáng chú ý nhất là vụ kiện của Coin Center chống lại OFAC. Kết quả của vụ kiện có thể có tác động rất lớn đến tương lai của tiền điện tử bởi nó quyết định liệu chính phủ Mỹ có quyền xử phạt các dự án phi tập trung khác hay không.

Ethereum Merge đi vào hoạt động

Mặc cho những tin tức xấu trong năm 2022 gần như lôi kéo mọi sự tập trung, Ethereum đã mang lại một chút “khởi sắc” cho thị trường trong suốt mùa hè khi “The Merge” cuối cùng đã diễn ra. Bản nâng cấp PoS được chờ đợi từ lâu của hệ sinh thái Ethereum đã được thảo luận trong suốt thời gian qua, và trông đợi vào đợt ra mắt tháng 9.

Chiến dịch quảng bá của The Merge đã giúp đưa thị trường thoát khỏi sự tuyệt vọng sau cuộc khủng hoảng thanh khoản vào tháng 6. ETH đã tăng hơn 100% so với mức đáy vào tháng 6, cùng với hy vọng với những lợi ích của The Merge – hiệu suất năng lượng được cải thiện 99,95% và lượng phát thải ETH giảm 90% – tiền điện tử có thể tăng giá trở lại. 

Cuối cùng, sự kiện nâng cấp The Merge đã thực sự triển khai thành công vào ngày 15 tháng 9. Dù một số dự đoán nói rằng The Merge là một sự kiện “bán sự thật” và EthereumPOW đã thất bại, nhưng cộng đồng Ethereum không hề ngạc nhiên khi giá token ETHW giảm. “The Merge” được ví như bản cập nhật công nghệ lớn nhất của không gian tiền điện tử kể từ khi Bitcoin ra mắt và danh tiếng của các nhà phát triển blockchain Ethereum.

Mặt khác, tính thân thiện với môi trường của The Merge gây ấn tượng với giới truyền thông. Hy vọng trong vài năm tới, chúng ta có thể thấy rõ những tác động thực sự của bản cập nhật này.

The Merge đã cải thiện đáng kể chính sách tiền tệ của Ethereum đến mức ETH đã nhanh chóng chuyển sang trạng thái giảm phát. Điều này được cho đã tạo tiền đề cho các tổ chức chấp nhận ETH. Vì vậy, có thể nói nếu một đồng tiền điện tử mới muốn tham gia vào một thị trường “bò” trong thế giới hậu The Merge, thì Ethereum sẽ có được cơ hội vàng để dẫn đầu cuộc đua. 

FTX sụp đổ

Mùa thu năm 2022, tưởng như thảm họa trong thế giới tiền điện tử đã dừng lại, mọi thứ có thể đã trở nên bình thường. Terra đã sụp đổ, khoảng hơn chục công ty nổi tiếng đã thành lập trong mùa hè, Bộ Tài chính đặt lệnh cấm một giao thức nguồn mở,… Nhưng trong khi nhà đầu tư gần như tê liệt trước quy mô khủng khiếp của những “thảm họa” xảy ra, thì năm 2022 đã tránh được một “trận bão tố” kinh hoàng nhất cho đến giây phút cuối cùng.

 Chỉ một tháng trước, FTX vẫn là sàn giao dịch hàng đầu thế giới. Sàn giao dịch có trụ sở tại Bahamas là một cái tên quen thuộc trong thế giới tiền điện tử khi chi hàng trăm triệu USD để quảng bá hình ảnh thông qua âm nhạc, thể thao.

Vị CEO Sam Bankman-Fried gần đây đã đến D.C. để hầu tòa với các chính trị gia và cơ quan quản lý, đảm bảo với họ về độ tin cậy của FTX và cam kết hợp tác cấp cao giữa chính phủ và ngành công nghiệp này để thiết lập các quy tắc và quy định hợp lý cho thị trường. Sam đã xuất hiện trên các trang bìa tạp chí, tiếp đón các cựu nguyên thủ quốc gia tại các sự kiện của FTX và thực hiện các chương trình hoành tráng về việc từ thiện của mình, khẳng định mục tiêu cuối cùng là tối đa hóa lợi nhuận để có thể quyên góp tất cả cho những mục đích chính đáng. 

Dư luận đã được một phen xôn xao vào đầu tháng 11 khi những tin đồn về tính thanh khoản kém tại công ty “chị em” với FTX là Alameda Research (cũng do SBF thành lập và, theo hồ sơ tòa án, hoàn toàn do ông kiểm soát) có thể gây áp lực lên FTX. Điều đó đã gây ra một đợt rút tiền hàng loạt trên nền tảng này, sau đó phát hiện rằng hầu hết tài sản của sàn giao dịch đã biến mất. Theo dư luận, câu chuyện là FTX đã cho Alameda vay những khoản tiền gửi đó và ném hàng tỷ đô la cho các vị trí có rủi ro cao, quản lý kém. Sau đó, Alameda cũng mất tất cả, để lại khoản lỗ 10 tỷ đô la trong sổ sách của FTX. 

Khi nhiều chi tiết được đưa ra ánh sáng thông qua các cuộc phỏng vấn nhân chứng và tài liệu của tòa án, FTX không hề giống như hình ảnh quảng bá tốt đẹp của quý công ty. Mọi thứ về sự sụp đổ của FTX đều không thể tin nổi, với mỗi một tiết lộ về hành vi bất chính, lừa đảo, gian lận,…. Dù rõ ràng các chi tiết vẫn còn mờ mịt và chưa ai bị chứng minh là có tội, nhưng có hai điều chắc chắn: có bằng chứng xác thực rằng FTX đã lấy 10 tỷ USD từ tiền gửi của khách hàng để trang trải cho các giao dịch xấu của Alameda và họ thậm chí còn không bận tâm đến việc theo dõi số tiền này. 

Gian lận sổ sách là một chuyện NHƯNG hoàn toàn không lưu giữ sổ sách đó lại là chuyện khác. Giờ đây, khi FTX tạm dừng các giao dịch rút tiền trong đợt rút tiền hàng loạt vào ngày 8 tháng 11, rất có thể một phần là do công ty thậm chí còn không biết tiền ở đâu. 

Ba ngày sau, FTX nộp đơn xin phá sản và SBF đã “từ chức” khỏi vị trí CEO của FTX. Vị trí đó ngay lập tức được thay thế bởi John J. Ray III, một người đã thành công nhờ giám sát việc giải thể các công ty làm ăn thua lỗ, một số trong đó đã phá sản do gian lận hoặc có hành vi sai trái khác. Bằng những ngôn từ thẳng thắn, Ray đã làm chứng bằng văn bản trước tòa:

“Chưa bao giờ trong sự nghiệp của mình, tôi chứng kiến ​​sự thất bại hoàn toàn trong việc kiểm soát doanh nghiệp và hoàn toàn không có bất cứ thông tin tài chính đáng tin cậy nào như vụ việc lần này. Từ việc tính toàn vẹn của hệ thống bị xâm phạm và việc giám sát theo quy định bị lỗi ở nước ngoài, đến việc tập trung quyền kiểm soát vào tay một nhóm rất nhỏ gồm các cá nhân thiếu kinh nghiệm, ngây ngô và có khả năng bị xâm phạm, tình huống này là chưa từng có.”

Lời biện hộ của Sam, giờ đã biến thành một loạt các bình luận công khai, các cuộc phỏng vấn và các dòng tweet “ngớ ngẩn” của anh ta khiến những người theo dõi vụ việc thêm tức giận và tập hợp bằng chứng cho phía công tố. 

Vào hôm 23/12, Sam Bankman- Fried đã được tại ngoại sau khi được bố mẹ bảo lãnh với số tiền khủng “không biết từ đâu ra”. Sam sẽ ra hầu tòa sớm nhất có thể.

Xem thêm: Sam Bankman-Fried “được thả” ở Mỹ, đón Giáng sinh với gia đình sau khi thế chấp nhà 

Trước đó một ngày, hai cánh tay đắc lực của Sam Bankman-Fried là cựu Giám đốc điều hành của Alameda Research, Caroline Ellison và đồng sáng lập FTX, Gary Wang, đã nhận tội.